1904-1905 ж.ж.
Тоқсан би көшесі 64 мекен-жайында орналасқан.
Ескерткіш-ХХ ғ басындағы сәулетті аса үлкен өнеркәсіптік салулардың бірі. Оны диірмен иесі-кәсіпкер Мұратов 1904 ж салған.1905 жылы жұмыс істей бастады. ХХ ғ. 20 жылдарында диірмен мемлекет меншігіне айналған және мемлекетке тапсырылған, 90 жыдларға дейін № 9 диірмен зауыты болып қолданылды. Ғимараттың сыртқы сәулетінде жоғалғандар жоқ.
2015 жылы қалпына келтіру жұмыстары басталды.
Ғимарат бесқабатты, жоспарланған тікбұрышты пішінді. Кірпішті, сыланбаған. Тігістердің сөгілген жерлеріне қалау жасалған. Бесінші қабат-техникалық. Дөңбек қабырғаларындағы терезелер арқылы жарық түсірілген. Шатыры домаланған, темір шатырмен қапталған. Шатырында екі терезе бар. Ішкі баспалдақ арқылы қабаттар арасында байланыс жүзеге асады. Ескерткіш ғимараты өте кеш құрылысқа ие.
Ғимарат көпестік шет аймақты қаланың тарихи жоспарының үлгісі , 19-20ғғ басында шет аймақты көпес қаласының жоспарлы кірпішті құрылысқа сауда және қызметтік сипаттамасы және қаланың сәулет мұрасы болып табылады.
Әдебиеттер: Өлкетанушы И.Н.Молоткованың жеке мұрағаты. М.А.Морозов Петропавл бойынша.-Алматы,1981ж.
Морозов М.А. Петропавл төңкеріліске дейінгі әдебиет көздерінен.-Л.,1991ж. М.А.Морозов Петропавл-Қазақстанның солтүстік қамалы,-Омбы, 1993ж. Солтүстік Қазақстан облысы. Энциклопедия. Алматы, 2004, 435-437 б.
